نخستین سالروز درگذشت استاد فرزانه دکتر محمود بهزاد
پنجشنبه هفتم شهریور 1387 مراسم سالگرد زنده یاد دکتر بهزاد درسالن کوچک ولی مناسب سازمان نظام پزشکی رشت، با شرایط و مطالب قابل توجه و درخورتحسین و با سخنورانی صاحب­نام همچون استاداحمد سمیعی (عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی که از دوستان و همکاران قدیمی استاد بودند) برگزارشد.میهمانان از پیش با دعوت رسمی سازمان نظام پزشکی رشت! حضوریافته بودند. مراسم یک روز زودتر از تاریخ درگذشت زنده یاد دکتر بهزاد اجرا گردید ، در حالی که تصور می­رفت نخستین سالگرد استاد با شکوه بیشتر و با شرکت اقشار گوناگون مردم گیلان و سایر نقاط کشور، و اطلاع­رسانی عمومی، در مکانی بزرگتر برگزار شود.شاید در توجیح انجام نگرفتن این ذهنیت ،همان­طور که آقای دکتر پورکاظمی - عضو انجمن نظام پزشکی رشت – درابتدای مراسم اظهار نمودند به دلیل مصادف شدن این روز با روز پزشک ،روز داروساز، هفته دولت ، تعطیلات تابستانی و آزمون­های بورد تخصصی وزارت بهداشت و... نقش داشتند.ای­کاش ابن سینا ، رازی ، در روز دیگری به­دنیا می­آمدند یا دولت ما معرفی و گرامیداشت تلاش­های خود را زمانی که دکتر بهزاد در قید حیات بودند ، به هفته­ی دیگری موکول می­کردند تا امکان حضور بسیاری از دوستداران! در این مراسم مهیا می­شد . ولی راحت­ترین کار این بود که زمان مرگ استاد به تاریخ دیگری محول می­شد! تا ما دنبال بهانه­ای نباشیم. تماس مدیریت این پایگاه با برخی از نمایندگان رشت با در بسته روبروشد؛ زیرا تلفن­های همراهشان به دلیل تعطیلات تابستانی مجلسیان خاموش بود(اگرچه از مدتها پیش نیز با ارسال پیامک به اطلاع رسانده شده بود)! در این مراسم برعکس مراسم­های قبلی که استاد زنده بودند و حتی پس از مرگش ، ازشاگردان البرزی­ استاد هم خبری نبود؛ ولی کارگردان فیلم مستند استاد بهزاد نمی­دانم چطور فهمیده بود و در مراسم حضور داشت؟! زیرا خیلی سعی نمودیم که ایشان را هم دعوت کنیم ولی ارتباط با وی ممکن نشد.
در ابتدای سخنرانی آقای دکتر پورکاظمی(نماینده سازمان نظام پزشکی رشت ) با خیرمقدم به حاضران چند ویژگی بارز استاد را تشریح نمودند از جمله « 1-وقت­شناسی: امکان نداشت ایشان سر وقت در جلسات حاضر نشود؛ 2-برخورد با الگوهای ناهنجار: همواره نسبت به ناهنجاری­ها واکنش نشان می­داد و براین اساس همواره درکیفش تمبر و پاکت داشت تا موارد را مکتوب و منعکس کند؛ 3-خوشبین بودن و منفی فکر نکردن از ویژگی­های بارز ایشان بود ؛4- مسایل روزمره را می­پذیرفت و سعی می­کرد با آن کنار آید تا دچار استرس نشود؛ 5- ساده زیستی و کم توقعی: 73 سال پیش لیسانس گرفت و چند سال بعد دکترای داروسازی، و می­توانست از مدارکش در آن موقع استفاده­های بیشتری نماید».
آقای دکتر پورکاظمی در حاشیه سخنانش اشاره­ای به حضور نیافتن استاندار گیلان – آقای مهندس قهرمانی – که انتظار حضورشان می­رفت، داشتند.
- سخنران بعدی آقای دکتر خیابانی(رادیولوژیست) بودند که از طرف انجمن مهرورزان خاطرات و ویژگی­هایی از استاد بهزاد بیان نمودند:« معتقدم بهزاد مثل هیچ­کس نبود و هیچ­کس هم مثل بهزاد نمی­شود.کارهایش به هیچ­کس شبیه نبود؛ وقتی می­خواست شمارش کند از 100 به پایین را می­شمرد؛ می­گفت مغز را باید ورزش داد. در ورزش­کردن ، نرمش­های غیرمعمول انجام می­داد و در توجیح آن می­گفت باید عضلاتی را که طی روز از آن کار نمی­گیریم ،نرمش دهیم.
خودش اعتقاد نداشت که پدر زیست­شناسی نوین است ولی معتقد بود مطالب علمی زیست­شناسی را وارد کتاب­های درسی کرده­است. در خصوص استدلال علمی درجایی بحث کرد و سپس در آن خصوص تقاضای رای­­گیری نمود و سپس گفت خیر، هیچکدام درست نیست زیرا استدلال علمی نیاز به اخذ رای ندارد وگرنه انیشتین و دیگران استدلالی نمی­کردند.
بهزاد با همه اطلاعاتی که داشت از افراد متخصص دیگر نظرخواهی می­کرد و تعصبی به دانش علمی خود نداشت و درکارهای ترجمه­اش گاهی از دیگران سوال می­نمود. مرگ و زندگی را دو روی یک سکه می­دانست».
- سخنران بعدی استاد احمد سمیعی ،عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی ، که از تهران تشریف آورده بودند، به تشریح ویژگی­های استاد و تحلیل شخصیت ایشان با استناد از خاطرات از ایشان پرداختند:
«من و بهزاد با 6 سال اختلاف در یک محیط فرهنگی و آموزشی یکسان در رشت پرورش یافتیم.برای اینکه بدانید دکتر بهزاد در چه محیطی پرورش یافت توضیحاتی عرض می­کنم : درآن زمان 5دبستان دولتی و 2 تا 3 دبستان خصوصی وجود داشت . مدارس دولتی اسم و رسم داشتند و خوش­نام؛ و برخی مدارس ملی بدنام بودند.یک دبیرستان دولتی 6 کلاسه بود که سیکل اول و دوم داشت و چند دبیرستان غیر دولتی3 کلاسه بود. فقط یک رشته به نام رشته علمی بود و رشته ادبی نداشت. بعدها مدرسه­ای تاسیس شد به نام "اسلامی" که خیلی خوش نام نبود ولی رشته ادبی داشت ، که من خودم در سیکل دوم علاقه­مند شدم در دبیرستان اسلامی حضور پیدا کنم ولی پدرم اجازه نداد. آموزگاران آن موقع از نظر کیفی در سطح خیلی بالایی بودند و کسانی بودند که اهل قلم و دبیر بودند.... .
بهزاد هم در دوران جوانی و هم دوران پیری چست و چالاک بود و در هر کاری با وجدان کاری ،دقت و ظرافت کارش را انجام می­داد. او در درجه اول و بیش از هرچیز معلم بود و تا آخر عمرش معلم باقی ماند.حتی کارهای تالیف و ترجمه­اش نیز با انگیزه­ی تعلیم بود.بیشتر کارهایش علم به زبان ساده بود.این یک رشته­ای است در دنیا که نیازبه مهارت و استعداد خاص خودش را دارد.
یکی از ویژگی­های ایشان شوخ طبعی­اش بود.زمانی که بازنشسته شد زندگی­اش بارورتر شد، زیرا بیشتر آثارش مربوط به همین دوران است.وی یک زندگی یک بعدی نداشت؛ هم حیات عاطفی داشت هم جسمی و مواظب سلامت خودش بود.زمانی که در شمال تهران ساکن بودند همیشه از محل کارش تا کلک­چال را پیاده می­رفت و عضو گروه کوهنوردی کلک­چال بود. در هیچ شرایطی ورزش را ترک نمی­کرد. به نظر من ایشان 94 سال عمر نکرد بلکه 200 سال زندگی کرد؛ زیرا از تمام لحظات زندگی­اش استفاده نمود. او همان­طور زندگی می­کرد که فکر می­کرد؛ کاری که دیگران نمی­کنند. وی بی­ریا بود و هیچ تعارفی با دیگران نداشت.... او همواره در عمل الگو و معلم برای دیگران ­بود».
در ادامه آقای دکتر صالحی – نماینده انجمن داروسازان گیلان مطالبی را بیان داشتند و سپس آقای دکتر کافی عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه گیلان به تحلیل کارهای مکتوب و علمی دکتر بهزاد و تاثیر این آثار در زمینه­ی روانشناسی کشورمان پرداختند که اصل سخنرانی ایشان در این سایت ارایه شده است. پس از آن ترجمه شعر"تکامل از نگاه میمون­ها" که توسط دکتر بهزاد انجام شده بود، قرائت گردید و در ادامه مجلس با سخنان ادیبانه دکتر خیری - رییس انجمن داروسازان رشت به پایان رسید.
به هر حال مراسم نخستین سالگرد استاد فرزانه دکتر محمود بهزاد به­طور محدود ولی با تلاش چشمگیر دوستان و علاقه­مندانش به پایان رسید. امید این­می­رود در مراسم­های بعدی (یادبود، سالروز تولد و..) مراسم از عمومیت بیشتر و با اطلاع­رسانی گسترده برگزار شودو از جنبه دعوت تنها از شخصیت­های علمی بیرون آمده و عمومیت پیدا کند ؛ زیرا اعتقاد داریم با خدماتی که در عرصه­ی آموزش و تدوین کتاب­های درسی کشور در تمامی سطوح انجام داده است همه باسوادان کشورمان به نحوی در ارتیاط بوده­اند.
یادش گرامی و راهش پررهرو
20/07/1387